Erfgoedorganisaties vragen gemeentelijke monumentenstatus aan
In 2004 heeft de gemeente Groesbeek door een onafhankelijk deskundig bureau een waardenstelling laten maken voor een aantal monumentale panden in de gemeente, waaronder de ZOMA. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat het oude fabrieksgebouw aan de Spoorlaan uit 1956 zeer behoudenswaardig is. Het uit de wederopbouwperiode daterende gebouw werd vervolgens zonder zorgvuldige besluitvorming in het nieuwe Centrumplan geofferd voor een appartementencomplex en later een supermarkt. Bij de planvorming werd de monumentale waarde, ondanks deskundigenadviezen en de oproepen van erfgoedorganisaties, keer op keer ontkend.
De gemeente wil nu sloop voor de aanleg van 172 parkeerplaatsen. Erfgoedorganisaties vinden dit onwenselijk. Heemschut-Gelderland en de Stichting Industrieel Erfgoed Gelderland-Flevoland (SIEGF) hebben mede vanwege de plannen een aanvraag voor de status van gemeentelijk monument ingediend.
De erfgoedorganisaties voelen zich hierbij gesterkt door het advies van het Monumenten Advies Bureau uit Nijmegen uit 2004, alsmede de adviezen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed én de Raad voor Cultuur. Laatstgenoemden adviseerden de minister eerder over mogelijke rijksbescherming van het object.
Volgens de procedure zal de monumentencommissie van de gemeente Groesbeek als eerste een uitspraak dienen te doen over de monumentale waarde van het gebouw. Het college van B&W kan slechts in uitzonderlijke gevallen afwijken van dit advies.
De ZOMA heeft inmiddels een nieuwe tijdelijke functie gekregen en wordt gewaardeerd in de lokale samenleving. Naar de mening van Heemschut en StIGF is een definitieve herbestemming en inpassing van nieuwe functies, zoals een supermarkt, eveneens goed mogelijk.